183
Çevre sorunlarını ben de merak ediyordum. Afrika’ya tekrar gitmek istemedim. Maalesef özgeçmişimde de hep Afrika’daki tecrübelerim yer alıyordu. Babam bana, “Carel, bir “desk study” yap ve sosyo-kültürel bakımdan Asya’daki gıda sisteminde balığın önemine dikkat çek,” dedi. Ben de kütüphanelerden, enstitülerden bilgiler topladım. Tropikal bölgelerdeki çok işlevli barajlar, geleneksel balıkçılığı, yani kırsal alanlarda yaşayan insanların protein ihtiyacını tehdit ediyordu. Az gelişmiş ülkelerde planlama bakanlıkları sanki bir lokomotif gibi durmadan baraj yapıyorlardı.
Tayland’ın iç bölgelerinde köylüler tatlı su ürünleri tüketiyorlardı; balık, kurbağa, tatlı su kereviti, salyangoz gibi. Budizm’de hayvan öldürmek günah olduğu için, Taylandlılar balıkları sudan çıkarırlar ve kendi kendilerine ölmelerini beklerler. Biz bu davranışı ikiyüzlülük olarak değerlendiririz. Balığın Asya kültüründe önemli bir rolü vardır. Balık yumurtaları Muson yağmurları zamanında törenlerle nehirlere ve göllere bırakılır. 1292 yılına ait ünlü bir yazıtta, Kral Ramkhamhaeng şunları söyler: “Bu memlekette suda balık ve tarlada pirinç var,” yani iki en önemli gıda.
Yalnızca az gelişmiş ülkelerde değil, gelişmiş bir ülke olan Japonya’da da halkın yarısından fazlası protein ihtiyacını balıktan karşılıyor. Tayland’da Sulama Bakanlığı (Ministry of Irrigation) tarafından 1960-1990 yılları arasında yüzlerce baraj kuruldu. Özellikle sulama projeleri ve kırsal alanların su ihtiyacını karşılamak için. Bu program balık varlığı için zararlıydı ve “floodplain” (taşkın ovası) zenginliği de bu yüzden azaldı. Tayland’da iki mevsim vardır: Kurak dönem, yağmurlu dönem. Muson yağmurları zamanında yağmur sellere neden olur. O nedenle evler yüksek ahşap direkler üzerine inşa edilir.
Mekong Nehri’nin havzasında 1100 tür balık bulunmaktadır. Tayland’da doğal bir nehirde yüzden fazla balık türü bulunur; fakat bir baraj gölünde, ancak baraj inşa edildikten yedi sene sonra, yirmiden daha az balık türü oluyor. Sadece çeşit olarak değil, verimlilik anlamında da aşırı derecede azalma oluyor ve bazen gölet tamamen yararsız otla doluyor. Hans De Iongh, Haskoning Şirketi için Tayland’da 1988-1989 yılları arasında önemli bir araştırma yaptı. Hem FAO literatürü hem Bangkok’taki Balıkçılık Bölümü ve Kesasert
Tayland’da ahşap direkler üzerinde inşa edilmiş evler.
