176
psikoloji veya psikiyatriden. “Evet”, diye cevap verdi ve “Acil yardım gerekiyor, ülkenin ekonomisi grevler dolayısıyla durmuş durumda. Her gün yüzlerce kişi öldürülüyor ve ülkede darbe tehlikesi var. Yine de gitmek istiyor musun?” dedi. “Tehlikeli mi?” diye saf bir şekilde sordum. “Aman Carel, utanmıyor musun? Böyle bir soruyu senden beklemiyorum, orası tehlikeli değil, yabancılar hedef değil, Hintliler hariç,” dedi.
Birkaç yıl önce Hindistan tarafından Tamil etnik grubunu korumak için, altmış bin askerlik Hint Barış Ordusu Sri Lanka’ya gelmişti. Çünkü Hintlilere göre Sri Lanka arka bahçeydi ve Güney Hindistan’daki Tamil Nadu Bölgesi, Sri Lanka’daki Tamil kardeşlerini korumak istiyordu. Dünyanın en güçlü dördüncü ordusu olan Hint ordusu komşu ülkede “denge”yi korumaya çalışıyordu. 1989 yılında, ekim ayında, eski adı Seylan olan Sri Lanka 16 milyon nüfusa, 60 bin km2 yüzölçümüne sahip tropikal bir ada ülkesiydi. Kararımı vermeden önce Lucien’e, “Dostum, bu ülkeyi anarşiden nasıl kurtarmak istiyorlar, 20 küsur milyon dolar bunun için az bir miktar değil mi?” diye sordum. Şöyle ilginç bir cevap verdi ve Lucien bu cevap karşısında hemen evet diyeceğimi hissetmiş olmalı. Lucien son derece manipulator biri ve beni iyi tanıyor, “Carel hâlâ maceracıysan, yeni ülkelar tanımak, bir şey yaratmak istiyorsan bu inanılmaz bir şans, Washington’da Dünya Bankası’nda çalışan bir Hint iktisatçı olan Om P. Nijhawan, kurtarma misyonu için on kişilik takımıyla Sri Lanka’ya gidecek ve takımda üç antropolog istiyor. Onlardan birisi sen olabilirsin. Mahatma Gandi’yi hatırlıyor musun?” dedi. “Gandi’yi biliyorum tabii ama konumuzla ne ilgisi var?” diye sordum. Cevap vermedi. Sonra bana, “Adam Smith’in ‘An Inquiery Into The Wealth of Nations’ (Ulusların Zenginliği) isimli kitabını okudun mu?” diye sordu. “Hayır, okumadım,” diye yanıtladım. “Carel, Dünya Bankası’nın gerçek adı ne biliyor musun? The Bank of Development and Resurrection. Son kelime çok önemli, diriltmek anlamına geliyor. Neden antropologları istiyor, diye soruyorsun; çünkü Sri Lanka ekonomisi durdu ve şu anda halkın çoğunluğu işsiz. Bu proje de ‘iş’e önem veriyor. Karl Marx, Adam Smith, J.M. Keynes gibi önemli filozof ve ekonomistlerin işçilere bakışları ve eğitimin insan için ne kadar önemli bir kaynak olduğu görüşlerinden yola çıkarak 20 milyon doları direkt olarak Sri Lanka’nın en önemli sivil toplum kuruluşlarına enjekte etmek istiyorlar. Dünyada hiçbir ülkede bu kadar büyük bir miktar bir
“Şok terapi için mi?” diye sordum. Çünkü sosyo-ekonomik yardım için ilk defa bu psikolojik terminolojiyi duymuştum. Fakat entellektüel çevrede metaforlar adeta bir hobidir. Bir ülkenin durumunu sağlıklı veya hasta bir kişiye benzetmek eski bir davranıştır.
