167
projeleri yürütüyorlardı. SNV merkezleri bu ülkelerde Hollanda’nın “fahri konsolosluğu” gibi çalışıyordu. Kuzey Yemen fakir ve az gelişmiş olduğu için SNV oraya da önem vermişti ve sağlık, eğitim ve teknik alanlarda birkaç proje yönetiliyordu. 1989 yılında ayrıca Kuzey Yemen, (başkenti Sana) ile Güney Yemen’in (başkenti Aden) birleşmesi gündemdeydi.
Ertesi gün Den Haag’a gittim ve SNV’nin müdürüyle konuştuk. Froukje’nin referansı dolayısıyla müdür bana güvenmişti. 10 yıldan fazla bir tecrübem vardı, öz geçmişim bir “doküman” niteliğindeydi.
Ben, “Dünyada ekonomik ve teknik kalkınma konusunda bir noktaya geldik. Batıdan gelişmemiş ülkelerin gelişmesi için oralara kalkınma çalışmaları götürüldü, büyük firmalar ve örgütler çoğu zaman başarısız ve etkisizdi. Aynı zamanda da çevreyi bozuyor ve toplumu eziyorlardı, yani tam bir neo-kolonyalizm meydana gelmişti. O ülkelerin istatistikleri takip edildiğinde, nasıl mutlu olabilecekleri ölçü alınmamış, sadece batı modelinin ne ölçüde yerleştirilip yerleştirilemeyeceği kriterine önem verilmişti. Yemen de başarısız ülke olarak etiketlendi. O yüzden de strateji değiştirilmeliydi; daha çok tabandan, yoksul halkın da katılımıyla pilot-projeler başlatma, model oluşturma, sonra da yaygınlaşabilirlik metoduna inandık. Kalkınmada ‘toplum için’ bir şey yapılmalı, sadece teknik bir çalışma değil, yani yukarıdan aşağıya değil, toplumla beraber karar verilmeli,” dedim.
Müdür ise bana, “siz 1975’te Türkiye’de yüksek lisans teziniz için benzer bir araştırma yapmışsınız. Biz Güney Yemen’e yardım etmek istiyoruz. O ülkede petrol yok, yani, hemen hemen hiç yok, çok izole kaldı. Fakir, kapalı, kireçli toprağa sahip bir yer orası; fakat zengin bir kültürü var. Yemenli Araplar tarihte çok başarılı denizci ve tüccarlardı, Doğu Afrika, Zanzibar Adası ve eski Tanganyika, Hindistan, Malezya ve Endonezya’yı sömürdüler ve tüccarlar Arap ve İslâm medeniyetini ilk olarak o bölgelerde yaygınlaştırdılar. Şimdi o bölgenin neden bu durumda olduğunu merak ediyoruz. Oraya gitmek istiyor musunuz?” diye sordu ve araş-
Yemen’deki çocuklar köpek balıklarının yüzgeçlerini kesiyorlar, geriye kalan etler plajda çürüyor. Bu nedenle Yemen’in Balıkçılık Bakanlığı’na The Ministery of Fish Wealth adını verdiler, 1989.
Yemen’de küçük ve ahşap teknelerle yapılan balıkçılık. Ahşabı Hindistan’dan veya Doğu Afrika’dan ithal ediyorlar. Bu durum 2000’li yıllarda da hiç değişmedi, 1989.
