159
do Gölü bölgesinde geleneksel iki “Lamido3” var. Göl yapılınca o iki Lamido çok arazi kaybetti ve gölü ikiye böldüler; güney parça muhteşem Lamido Rey Bouba’ya ait ve kuzey parça muhteşem Lamido Rey Garoua’ya ait oldu. Rey Bouba “Mayo Rey” deresinin yanındaki sarayda yaşıyordu ve o bölgede 36. bin kilometre karelik bir alanın, Hollanda’dan daha büyük bir alanın, reisiydi. Nüfusu 150 bindi, 500 dönüm büyüklüğünde bir arazinin içinde ve yedi metre yüksekliğinde kuru kil duvarla çevrili bir sarayda yaşıyordu ve bin civarında geleneksel “dogari” askerleri onu koruyordu. Proje teknesiyle muhteşem Lamidoyu ziyaret ettim. Teknenin arkasında yedi metre uzunluğundaki balıkçı sandalını hediye olarak götürmüştüm. Dört saat bekleme salonunda oturdum. Sadece bir hizmetçi bana içinde üç adet muz ve bir fantanın olduğu bir sepet ikram etti. Sonra muhteşem Lamido beni çağırdı, tercümana ihtiyacımız yoktu. Lamido hem İngilizce hem de Fransızca konuşabiliyordu. Üniversiteyi Londra’da okumuştu. Onun yüzünü göremedim. Çünkü müslinden yapılmış bir örtü tüm yüzünü kapatmıştı ve beş metre uzaktaki bir koltukta oturuyordu. İlk önce hediyemizden bahsettim ve proje raporunu kendisine verdim. Bana, “Teşekkür ederim; ama tekne biraz dar, benim geniş koltuğum onun içine sığmaz. Hizmetçiler ölçüsünü aldılar, ancak bir yastık üzerinde oturabilirim. Fakat yine de sağolun,” dedi. Projenin amacını açıkladım ve yardım istemek için geldiğimi söyledim. “Nasıl yardımcı olabilirim?” diye sordu. “Biz balıkçılık alanında araştırmalar, istatistikler yapıyoruz, ağ ve diğer balıkçılık metotlarını topluyoruz; ama bu işi balıkçılar sevmiyorlar ve bizden şüpheleniyorlar. Oysa ki onlar sizin dogari askerlerinize saygı duyuyorlar (aslında korkuyorlar), onları bizim işlerimizi kolaylaştırmak için gönderir misiniz? Bunun karşılığında ben de size yardım edebilirim; projemizin yarattığı pek çok imkânımız var: Sağlık, tekneler, motorlar, ağlar, kamyon, araba vs.İhtiyacınız olduğunda Lagdo’daki büroya bir kişiyi gönderebilirsiniz,” diye cevap verdim. Biraz Lamido kedi, ben fare ilişkisini oynadım. Onun yüzünü göremedim, fakat bu iyi de oldu. Onun “sıcak sesi” bana iyi geldi. Beyaz müslin baş örtüsünün altından bana “Sağo-
3 Batı Afrika’daki Müslüman toplumların geleneksel liderleri için Fula dilinde kullanılan bir tabir.
Kooperatif yayım ve eğitim proje ekibi.
“Biz balıkçılık alanında araştırmalar, istatistikler yapıyoruz, ağ ve diğer balıkçılık metotlarını topluyoruz; ama bu işi balıkçılar sevmiyorlar ve bizden şüpheleniyorlar. Oysa ki onlar sizin dogari askerlerinize saygı duyuyorlar (aslında korkuyorlar), onları bizim işlerimizi kolaylaştırmak için gönderir misiniz?”
