Usul-i Fıkıh Dersleri
183
yerek g u s l e t m e y e c e k m i y i z ? (Dahil-i f e m min v e c h i n batın-ı bedendendir. Zira Sâim tükürüğünü
y u t s a o r u c u b o z u l m a z , m i n v e c h i n d e zahir-i b e
d e n d e n d i r ç ü n k ü s a i m a ğ z ı n a b i r m i k t a r su alsa d a ç a l k a l a d ı k t a n s o n r a ç ı karsa yine orucu bozulmaz.) İ n d e t t e e m m ü l t a h a r e t - i k ü b r a d a siga-i m ü b a l â ğ a n ı n d e l â l e t i ile a ğ zı zahir-i b e d e n e i l h a k e d e r , t a h a r e t - i s u ğ r a d a
ise dahil-i b e d e n e
ham-
l e y l e r i z , tarik-i t e e m m ü l v e i d r a k i m i z i s e b i r i n c i s i n d e m ü b a l a ğ a n ı n cudu ikincisinde fikdânıdır.
Binaenaleyh taharet-i kübrada
vü
dahil-i
y ı k a m a k vacip, s u ğ r a d a dahi sünnet olur. İşte b u suretle işkâli
femi
hallettik
a m m a hemen bir badire bir hatıra kabilinden yapılmadı, belki ıthar bah sinin t e e m m ü l ü y l e b ö y l e y a p t ı k . D e m e k ki b u N a z m - ı C e l i h n
mânasın
d a b i r i n c e h k v a r d ı r v e işkâl-i m â n a d a k i g u m u z u r i k k a t t e n h â s ı l o l u y o r . İkinciye misâl. B b r a r m mükâfatı
hakkında şerefvarit
âyet-i k e r i m e s i n d e k i
i^aj
y
sad-ı m ü t e k e l h m s â m i ' n a z a r ı n d a hsan-ı
Arapta
sırçadan
olan
Esteizübillâh:
lâfzı g i b i . B u l â f ı z d a n
müşkil ve müştebihtir.
mâmûl bardak
ve sürahiye
Çünkü
mak-
kârûre
derler. Â y e t - i ceh-
lej-'e g ö r e k a v a r i r f ı d d a d a n o l a c a k , h a l b u k i k â r û r e d e n i l i n c e s ı r ç a d a n o l duğu anlaşüacak. Kârûre başka, fıdda Sakiler tarafından
başkadır.
ehl-i C e n n e t ü z e r i n e i ç l e r i e ş r i b e - i lezize ile d o
lu o l a r a k a r z o l u n a c a k k a p l a r l a k â s e l e r i n h e m b i l l u r d a n v e h e m d e g ü m ü ş t e n o l m a s ı d a m ü m k ü n d e ğ i l d i r . B i n a e n a l e y h b u N a z m - i Celil m ü ş kildir v e l â f ı z d a istiare-i (1)
Haslet-i m e m d u h a ,
bedia vardır. ( 2 ) Haslet-i
Zira gümüşte
iki h a s l e t
zemîme, memduh
vardır,
olan hasleti
be
yazlığıdır. G ü m ü ş k a d a r b e y a z bir ş e y y o k t u r . M e z m u m olan hasleti şeffaf
K â r û r e d e d a h i iki s ı f a t v a r d ı r . hasıdır. sıfat-ı
de
olmamasıdır. (1) Şeffafiyettir
(2) cevherinde gümüş kadar zemîmesidir. Yani her
ki sıfat-ı
nefaset bulunmamasıdır
ne kadar
memduki b u
da
kendisinde şeffafiyet varsa
da
hüsün v e b e y a z c a g ü m ü ş gibi değildir. Şu halde lâfız: kadehler safâda
«Cennette idare
öyle bir kadehlerdir
d a billura
olunan
küus-u
ki b e y a z l ı k t a , h ü s ü n d e
benzerler» suretinde
bir
istiare-i
iltifatın
zarfı
olan
gümüşe şebîh bediayı
ve
tazammun
eder. İşte b u r a d a
b i h û r ile f ı d d a n ı n e v s a f - ı m a k b u l e v e m e m d u h a s ı n ı
İs
tiare e d i y o r v e ş u s u r e t l e b i r istiare-i b e d i a v ü c u d a g e t i r i y o r u z . N i t e k i m lâfz-ı E s e d ' i n recül-i ş e c a ' i ç i n i s t i a r e s i d e b u k a b i l d e n d i r .
