kûmetin iznile Şark vilâyetlerinde Türk, Kürt, Yahudi ve Ermeni nufusunu anlamak üzere gezeceklerini söylemiştir.»
Kolordu Kumandanı Harbiye Nezaretine diyor ki:
«Bendeniz bu konuda yüksek Nezaretinizden bir talimat almadım. Keyfiyeti Elaziz Valisine yazdım, ve talimat almışsa bildirmesini rica ettim. Bendeniz merkezi hükûmetin bunlara izin vermiş olmasına hiç ihtimal vermiyorum. Major Novill'in ve arkadaşlarının Diyarbekirde yaptıkları propagandalar hakkında genelkurmayda kâfi malûmat vardır...»
Kumandanın bizzat Malatya Mutasarrıfından sikâyeti pek çoktur. Hakkında birçok iş'arlarını İstanbul gözönünde bulundurmamış ve Elaziz Valisi de müsamaha ile geçiştirmekte bulunmuştur. Kumandan yine Harbiyeye yazılan mufassal telgrafının bir yerinde şunları söylüyor:
«Malatyaya gelen bu heyet, silâhlı kimseler muhafazasında gelmişlerdir. Bunun mânası ne demektir? Eğer bize malümat verilseydi, yanlarına icabında muhafız kuvvet katılırdı. Nitekim Diyarıbekir vilâyetinde gezerken Major Novil'e asker ve zabit vermiştim. Bendeniz bu heyetin seyahat ve siyasetini gayet muzır görüyorum. Mıntakanın sükûn ve huzuru namına şu teklifi arza cüret ederim:
1.) Malatya Mutasarrıfının derhal azli veya Anadolu içine tebdili,
2.) Major Novill münasebetsiz bir adam olduğundan, İngilizlerce bu mıntakada tetkikler yapılması lâzımsa. bunun Osmanlı hükûmeti aleyhindeki garez ve hiyaneti dolayısile, başka namuslu bi-
