atı cesimenin icabında tahrip edilmek üzere ihzarı gibi hususatın şimdiden teemmüliyle son derece mahrem bir tarzda ikmali lâzımdır. Yirminci kolordunun garptan şarka ve on ikinci kolordunun Adana havalisinde şarka gelen istikametleri temin eylemesine ihtiyaç olacağı mütaleasındayım. Hususatı maruzeye dair mütalâatı âliyelerinin iş'ar buyurulmasını rica ederim.
3 — Yalnız mahrem olarak üçüncü, onbeşinci, yirminci kolordu kumandanlıklarına yazılmıştır,
Üçüncü Ordu Müfettişi
Mustafa Kemâl
(Üçüncü Kolordu merkezi Sivasta, onbeşinci Erzurumda, yirminci Ankarada idi)
Teferruat esasen yapılmıştı. Debarkmana gelince; ben İtilâf devletlerinin aleyhimize harekete geçeceklerini bugün dahi tahmin etmiyorum. Aslı ve esası tahakkuk etmeyen bu gibi şayialar üzerine kıtaatımı çete halinde dağıtmak inhilâlini ve bir Ermeni taarruzuna mukabele edemiyecek bir hale gelmesini mucip olurdu. Ben geldiğimden beri bir Şark taarruzu hazırlığında bulunulduğu için bu emri mevkii tatbikata, kaymadım.
31 Mayıs 335 de Havzada Ordu müfettişi M. Kemâl Paşa Hz. tarafından gelen 3 maddelik şifrede: Erzurum vilâyetinin iş'arına atfen Ermenilerin Kars ve Sarıkamışa on bin asker tahşit ettiklerini ve Antraniğin de otuzbin kadar kuvvetle Van cihetine inmekte olduğu ve Ermenilere garpte olduğu gibi İngilizlerin küçük bir müfreze ile gelmeleri ve bu yüzden ahâlinin muhaceretine sebep olarak bu suretle ekalliyetin ekseriyete hâkim nazariyesini tatbik edecekleri bildirildi.
Ne siyasî ve ne de askerî vaziyet hiç de böyle olmadığı bir vaziyette müfettişliğin bu malûmata nasıl inandığına ve bana tebliğ ettiğine hayret ettim. Ermenilerin ha-
