havası çalarken kongrenin alenen velevkî şeraati miliye dahilinde olsun bir müzaheret talep eylemesi efkarı ummumiyeyi kaybetmek noktai nazarından pek tehlikeli görülmektedir. Birbirini tevali eden hadisat ve vakayi birçok muhaberata sebebiyet vermiş bu hal tabii olarak haleldar kılınmasını da ayrıca istirham ederim. Kongre üç gün kadar Kâzım Paşa hazretlerinin tavsiyesi veçhile vaziyeti hazırasını muhafaza ederek ondan sonra yalnız heyeti temsiliye mi kalacak, yoksa heyeti umumiye mi idare-i memleketi tedvir edecek, buna karar verilecektir. HUSREV.) Husrev bey diğer mühim malûmatı da 14 ve 15 te vermişti ki şunlardır :
«Mister Bravn arkadaşlara şahsî fikir kaydiyle demişti ki İran Azerbaycanını Türk Azerbaycanı ile birleştirerek bir hükûmet yapmak, Gürcüleri ihmal eylemek, Erzurum ve Trabzonu da Ermenistana ilhak ile Azerbaycan, Ermenistan ve Memalikî Osmaniye olmak üzere üç hükûmete Amerika mandası tatbik eylemek, fakat Ermenistan müstakil olmayıp Türkiyeye tabî bir, muhtariyet teşkil etmek.» Bu belki de efkârı bir, iskandil olacaktır. Binaenaleyh elviyei selâse ve şarkî vilâyetler müdafai hukukunun buna nazaran nazarı teemmüle alınması ve gelecek Amerika heyetiyle müzakerat ve mübahasata mukabil hazırlıklarla yürütülmesi şayani dikkattir.
Otuz Amerikalıdan mürekkep bir heyet 25 Eylûlde Erzuruma gelecekmiş. Sivas memurih, eşraf ve Kongre azasından bir heyetin Amerikalilarla görüştüğünü, Amerikalıların elinde yazılı birçok sualler olduğunu, sorup not aldıklarını bildiriyor. Heyeti temsiliye tarafından münasip cevapları yazarak Şu Şehri ve Erzincana telgraf başında yazdırdıklarını söyliyerek mühim sual ve cevapları bildiriyor.
S. 1 — Meskûn unsurun lisanı hakkında. Herkesin Türkçe konuştuğu ve umumî olduğu.
