Saltanatın kaldırılmasına dair TBMM kararı
TBMM'nin hukuku hakimiyet
ve hükümraninin mümessili
hakikisi olduğuna dair
heyeti umumiye kararı
1-2.11.1338 (1922)
Bir kaç asırdır saray ve Babı âlinin cehalet ve sefahati yüzünden Devlet azim felâketler içinde müthiş bir surette çalkalandıktan sonra nihayet tarihe intikal etmiş bulunduğu bir anda Osmanlı İmparatorluğunun müessis ve sahibi hakikisi olan Türk milleti Anadoluda hem harici düşmanlarına karşı kıyam etmiş, hem de o düşmanlarla birleşip Millet aleyhine harekete gelmiş olan saray ve Babı âli aleyhine mücahedeye atılarak Türkiye Büyük Millet Meclisi ve onun hükümeti ve ordularını biteşkil harici düşmanlar saray ve Babı âli ile fiilen ve müsellehan ve malum müşkilâtı şedide ve mahrumiyeti elime içinde cidale girişmiş, bu günkü halas gününe vasıl olmuştur. Türk milleti saray ve Babı âlinin hiyanetini gördüğü zaman Teşkilatı Esasiye kanunu isdar ederek onun birinci maddesi ile. Hakimiyeti Padişahtan alıp bizzat Millete ve ikinci maddesi ile İcrai ve Teşrii kuvvetleri onun yedi kudretine vermiştir. Yedinci 'madde ile de harp ilânı, Sulh akdi gibi bütün hukuku hükümraniyi Milletin nefsinde cem eylemiştir. Binaenaleyh; o zamandan beri eski Osmanlı İmparatorluğu tarihe intikal edip yerine yeni ve Milli bir Türkiye Devleti yine o zamandan beri padişahlık merfu olup yerine Türkiye Büyük Millet Meclisi kaim olmuştur. Yani bu gün İstanbul'da bulunan heyet mevcudiyetini usulen himaye edecek hiç bir meşru ve gayri ecnebi kuvvete ve muzahareti Milliyeye malik olmayıp bir zılli zail halindedir. Millet şahsi hükümranlık ve saray halkı ve etrafının sefahati esası üzerine müesses bir saltanat yerine asıl halk kütlesinin ve köylünün hukukunu himaye ve saadetini tekeffül eden bir halk Hükümeti idaresi tesis ve vaz etmiştir.
Hal böyle iken İstanbul'da düşmanlarla teşriki mesai etmiş olanların elan hukuku hilafet ve saltanat ve hukuku hanedandan bahseylemelerini görmekle müsrağrakı hayret bulunuyoruz. Tevfik Paşanın telgrafı kadar garip ve acip ve hilafı mavakka bir vesika tarihte nadir görülmüştür. Binaenaleyh Türkiye Büyük Millet Meclisi berveçhi ati mevaddı meşrü ilana karar vermiştir:
1. Teşkilâtı Esasiye kanunu ile Türkiye halkı, hukuku hakimiyet ve hükümranesini mümessili hakikisi olan Türkiye Büyük Millet Meclisinin şahsiyeti maneviyesinde gayri kabili terk ve tecezzi ve ferağ olmak üzere temsile ve bilfiil istimale ve İradei Mil- İlyeye istinat etmeyen hiç bir kuvvet ve heyeti tanımamağa karar verdiği cihetle Misaki Milli hudutları dahilinde Türkiye Büyük Millet Meclisi hükümetinden başka şekli hü- kümeti tanımaz. Binaenaleyh Türkiye Halkı Hakimiyeti şahsiyeye müstenit olan İstan- bul'daki şekli hükümeti 16 Mart 1336 (1920) dan itibaren ve edebiyen tarihe münta- kil addeylemiştir.
2. Hilâfet; hanedanı âli Osman'a ait olup Halifeliğe Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından bu hanedanın ilmen ve ahlâken erşet ve eslah olanı intihap olunur.
Türkiye Devleti makamı hilafetin istinatgahıdır.
|
Kaynak: "Karar metni" (PDF). 19 Ocak 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021. 
İlk kez Osmanlı İmparatorluğu'nda yayınlanan bu çalışma devletin uluslararası telif anlaşmalarına taraf olmaması sebebiyle kamu malıdır. 
|