Nemlizâde Galib'in Samsun sahil demiryolu hattının temel atma törenindeki konuşması

Reisicumhur Hazretleri!

Tarihimizde yeni bir devir açan büyük gazanızın simdi yeni bir semeresini görmekle mübâhi bulunuyoruz- Dehanızla bekasını temin eden vatanımızın bir cüz’inde mühim bir teşebbüsün vaz’ı esasına muvaffakiyetle bahtiyarlığımıza kani oluyoruz. Bahusus bu mübâhat, bu bahtiyarlık huzur-u devletinizle ayn bir mümtaziyet ihraz ediyor. Daha doğrusu sâî ve gayretiniz; iktisadî fikirleriniz, feyizli müzaharetinizle tevhid ediyor. Teşebbüsümüz, şimdilik küçük bir mukaddime; fakat esasında mevcut manevi kıymetler, ona geniş bir ufk-u inkişâf bahşediyor. Şimdi siz, lütfen vaz’ı esasını icra buyuracağınız Samsun-Çarşamba Demiryolu yalnız bir teşebbüs-ü nafi değil, memleketimizde ebedi Türk hakimiyetinin nişanesi, Türk iktisadiyatının tamamen millî bir eseri, Türk erbâb-ı fenninin, ecnebi muavenet-i ilmiyesinden müstağni bir numune-i irfanıdır.

Eğer siz; vatan müncisi olmasaydınız, biz Nemlizade mahdumları da bu yolun müteşebbisi olamazdık. Eğer tesis buyurduğunuz cumhuriyet hükümetimizin müzahereti olmasa idi, gayretimiz, emellerimiz böyle yakın bir zamanda tahakkuk etmez, bugünkü merasime muvaffakiyet hasıl olmazdı. Nihayet Reisicumhur Hazretleri, halkta, halkın efkârında bir emniyet ve rabıta husule gelmeseydi, vilâyetin her tarafından memleketimizin hemen her noktasından teşebbüsümüzde mazhar-ı teşvik ve iştirak olmazdı.

Riyaset-i cumhur-u millete intihabınızdan sonra, ilk defa imtiyaznamesini imza buyurduğunuz bu yolun taliin, pek şerefli ve kıymetli mazhariyetiyle ilk kısmının vaz ‘ı esası da yine siz ey gazi-i mükerrem; zât-ı fehametsematınıza tasyib ve müyesser olmuştur. Biz bununla ebediyyen iftihar edeceğimizi arzeder ve vaz’ı esasa mütedair irade-i devletinize intizar eyleriz.

Kaynak: Arı, Kemal (Temmuz 1991). "Samsun Demiryolu’nun Temel Atma Töreni ve Reisicumhur Gazi Mustafa Paşa’nın Samsun Gezisi". Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi (Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi) 6 (21): 609-622.
Telif durumu:

Bu eser, kültürel öneminden ötürü Türkiye Cumhuriyeti'nde kamuya maledilmiştir ya da 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na göre eserin koruma süresi dolmuştur. Kanun'un 27. maddesine göre:

• Koruma süresi eser sahibinin yaşadığı müddetçe ve ölümünden itibaren 70 yıl devam eder.
• Sahibinin ölümünden sonra alenileşen (herkesçe bilinir duruma gelen) eserlerde koruma süresi ölüm tarihinden sonra 70 yıldır.
• 12. maddenin birinci fıkrasındaki hallerde (sahibinin adı belirtilmeyen eserlerde) koruma süresi, eserin aleniyet tarihinden sonra 70 yıldır; meğer ki eser sahibi bu sürenin bitmesinden önce adını açıklamış bulunsun.
• İlk eser sahibi tüzelkişi ise, koruma süresi aleniyet tarihinden itibaren 70 yıldır.