Hâkimiyet-i Milliye (23 Nisan 1920)/İngilizlere Göre Sulh Şartlarımız

İNGİLİZLERE GÖRE SULH ŞARTLARIMIZ!

1 – Ankara'ya geldiğini haber verdiğimiz Şikago Tribün gazetesi özel muhabiri Mister Vilyams bize Amerika Reis-i Cumhuru Vilson'un tasdik veya tenkîdi için İngiltere ve müttefikleri tarafından kendisine gönderilen Türk sulhu şartlarının esaslarının şunlar olduğunu söylemiştir:

(a) – Avrupa'da Türk idaresi kalmayacaktır. Çatalca'ya kadar Yunanistan'a terk edilecek İstanbul on kilometre bir hinterlant (civar) ile İngiliz, Fransız, İtalyan ve (teşekkülünden sonra) Rusya, (isterse) Amerika'dan müteşekkil uluslararası bir idare altına alınacaktır. Sonradan, Yunanistan, Romanya, Gürcistan, Ermenistan ve Türkiye'ye ortak olarak danışma mahiyetinde bir tek oy verilecektir. Bu uluslararası idarenin başında ikişer sene nöbetleşe ile büyük

hükûmetlerden biri mandater olacak, ilk iki sene İngiltere'ye ait olacaktır. (İkincisi zikredilmiyor) Halife ile beraber Türk hükûmeti şeklen İstanbul'da kalacak fakat İstanbul'un idaresinde hiçbir hüküm ve tesiri olmayacak, Anadolu'da görünüşte Türklere bırakılacak ufak parçayı o da İngilizlerin kontrolünde ve şiddetli müdahalesi altında olmak şartıyla İstanbul'dan idare edecektir.

(b) – Aydın Vilâyeti Yunanistan'a verilecek, İzmir şehri Yunan idaresi altında serbest şehir olacak, içinde güya serbest bir Türk mahallesi ayrılacaktır.

(c) – Antalya-Menderes hattıyla kısmen Aydın Sancağı İtalya'ya verilecektir.

(d) – Adana Vilâyeti daha geniş bir hudut ile Fransızlara bırakılacaktır.

(h) – Irak ve Gürcistan İngilizlere aittir.

(v) – Van ve Bitlis vilâyetlerinden başka Erzurum Vilâyeti'ni de ihtivâ edecek olan Ermenistan'a Lazistan'dan bir çıkış yeri temin edilecektir.

Pek ağır olan bu şartların Türklerce kabulünün mümkün görünmemesi sebebiyle İngilizler, Damat Ferit Paşa gibi tamamen kendilerine boyun eğen ve hususi hizmetkârları hükmünde adamlardan teşekkül etmiş sözde bir Türk hükûmetini iktidar mevkiine getirip Anadolu Müslümanları arasında birbirlerini parçalayan bir vaziyet ortaya koymak ve Kuvâ-yi Milliye'yi tamamen zaafa düşürdükten sonra Ferit Paşa Hükûmeti tarafından kabulü daha evvel kararlaştırılmış olan bu sulh şartlarını teklife karar vermişlerdir.

Mister Vilyams yakalanmış olduğumuz son taarruzlardan sonra Avrupa ve Amerika fikirlerinden lehimize oldukça mahsus bir cereyan hasıl olduğunu ilave etmiştir.