Gönül Calab'ın tahtı

by Yunus Emre

“	Miskinlikte buldular, kimde erlik var ise Merdivenden ittiler, yüksekten bakar ise Gönül yüksekte gezer, dem-be-dem yoldan azar Dış yüzüne o sızar içinde ne var ise Ak sakallı pir hoca, bilemez hali nice Emek vermesin hacca, bir gönül yıkar ise Sağır işitmez sözü, gece sanar gündüzü Kördür münkirin gözü, alem münevver ise Gönül Calab'ın tahtı, Calap gönüle baktı İki cihan bedbahtı, kim gönül yıkar ise Sen sana ne sanırsan ayruga da onu san Dört kitabın manası budur eğer var ise Bildik gelenler geçmiş, konanlar geri göçmüş Aşk şarabından içmiş, kim mana duyar ise Yunus yoldan azuban, yüksek yerde durmasın Sinle sırat görmeye, sevdiği didar ise	”

---

Dem-be-dem : an ve an

Münevver : Bilgili, aydın

Calap : Allah

Pir koca : İhtiyar

Bedbaht : Talihsiz

Sin : Mezar

Sırat : Cennet yolu

Didar : Allaha kavusma, hakkın yüzü

Ayruk : Başkası

Sanmak : zannetmek, öyle olduğunu düşünmek

Azuban : Yūnus yoldan azuban yüksek yerde ṭurmasun (Divan, 165r/6) az- eylemi ilk kez 8. yüzyılda Yenisey – Elegest ve Begre yazıtlarında “kök teŋride kün ay azdım” ifadesinde yer alır. Eski Türk yazıtlarında az- “ayrılmak, yoldan sapmak, yolunu kaybetmek; ölmek; bağlı bulunan siyasal oluşumun liderinden ayrılmak, başsız kalmak” anlamlarıyla yer aldığı belirtilmiştir (Şirin, 2016: 721). Eski Uygurcanın El Sözlüğü’nde az- “yolunu kaybetmek, şaşırmak, yanılmak, yanlış yola gitmek, kötü yola sapmak, (yolu) bulamamak, yolunu şaşırmak” anlamları verilir. Ayrıca az- mun- “yolunu kaybetmek, yolunu şaşırmak”; az- yaŋıl- “yolunu kaybetmek, yolunu şaşırmak”