Büyük Türk Lûgati Ön sözü

Sayfa 1

"Türk lûgati", garp lehçesinden başka Uygur, Çağatay, Azeri ve Kazan dillerinin ve Uygurcadan "Türk lûgati", garp lehçesinden başka Uygur, Çağatay, Azeri ve Kazan dillerinin ve Uygurcadan ayrılan ve bu nokta-yı nazardan bütün Türk dilleriyle uzak-yakın bir münasebet arz eden Koybal, Yakut, Çuvaş, Kırgız gibi lehçelerin iştikakı, mukayesevi ve edebi bir "lûgatname"sidir. Otuz beş senelik mütemadi bir say'ın hasılası olan bu kitabı Türk dillerinin bir asıldan türediğini göstermek ve atiyen bir "vahdet-i lisaniye"ye doğru gidilebilmek imkanını hazırlamak için yazdım.

Türk milletlerinin, zaman zaman maruz oldukları siyasi, içtimai ve idari .. inkılaplardan lisanlarının da az çok müteesir olduğunu ve bunun neticesi olmak üzere Türk lehçeleri arasında telaffuz ve şive itibarıyle mühim mühim tehalüfler vücuda geldiğini herkes bilir. Bütün bu dillerin menşei ve bu lisanda yazılan "kudatku bilig" bir çok müsteşrikler nezdinde Moğolca bir kitap sayılmış idi. Fakat, günün birinde "Orhun" kitabelerinin bir Türk dilinde yazılmış olduğu anlaşılınca, bu lisanın şarkta, bu subh-ı ezel dünyasında mühim bir mevki-i içtimai vü medeniyi haiz olduğu görüldü ve "tarih-i elsine" nokta-yı nazarından calib-i dikkat ü itibar olan bu hakikatin, bir çok siyasi ve içtimai sebeplerden dolayı, muhtelif Türk kavimleri ve bilhassa garp Türkleri arasındaki tesiri daha medîd ve şedîd oldu. Yirminci asır, dünyanın bir çok yerlerinde, milliyet emellerini ve hislerini uyandırmıştı.. Türkler de, başka milletler gibi, milliyetleri ve bunun en mühim camiası olan dilleri etrafında toplanmak lüzumunu daha iyi anladılar. Şark-ı karibin bu son zamanlarda geçirdiği mühim ve mütevali inkılaplar da, Türk milletlerinin böyle bir cihet-i camiyaya verdikleri ehemmiyetin esbab