Dîvânü Lugâti't-Türk/Dizin/O

Vikikaynak, özgür kütüphane
4157 oba oba·I, 86
4158 obrak eskimiş· I, 118 bkz> oprak
4159 obramak eskimek, I, 273 bkz> opramak
4160 obratmak yıpratmak· I, 261 bkz> opratmak
4161 obu üstübeç ;.I, 86
4162 obuz katı olan·I, 54
4163 obuzlug sarp,I, 146 bkz> opuzlug § obuzlug yér; sarp, engebeli yer,I, 146
4164 oçak ocak,I, 64, 490
4165 oçaklanmak ocaklanmak·I, 293
4166 oçaklıg ocaklı·I, 147
4167 oçaklık titik ocak yapılacak çamur ve benzeri olan her nesne·I, 150 oçakl ık yer ocaklık yer·I, 150
4168 oğgarmak düşünme sonunda anlamak,I, 255
4169 odguç ateşin alevì.I, 95, 177, 248
4170 odluk kol kemiğinin kalın yeri· I, 98
4171 odunmak sönmek, I, 200 bkz> udınmak, udunmak
4172 ogla genç, yiğit· I, 129
4173 oglagu bolluk içinde büyüyen· I, 138
4174 oglagu katun asaletli, asîl kadın, I, 138
4175 oglak oğlak· I, 65, 119, 468; II, 22, 266, 294; III, 102, 145
4176 oglak ay ükbahar, I, 347 bkz> ulug oglak ay
4177 oglan oğlan, oğul, çocuk, çocuklar· I, 74, 119, 143, 192, 193, 208, 209, 240, 263, 286, 289, 293, 373, 386;II, 4, 19, 26, 74, 93. 121, 154. 209, 210, 212, 218. 244, 272, 294, 300, 302, 329, 340, 341, 344, 348, 351. 354, 366; III, 80,102,108,125,145,196, 202, 25
4178 oglansıg çocuk gibi, çocuk huylu·III, 128
4179 oglıtmak üretmek, çoğaltmak· I, 265
4180 ogradaçı uğrayan, uğrayıcı· III, 314 ograg niyet, kurma, kas ıt; uğrama, uğrak· I, 118 ograg dağ yamacı, derenin dönemeci· III, 65 bkz> ogrug, ovrug
4181 ogragan uğrayan· I,II, 314
4182 ograglı uğramak isteyen· III, 315
4183 ograglık uğramak hakkı olan· III, 315
4184 ogragsık uğramak hakkı olan· III, 315
4185 ograguçı uğrayan, uğrayıcı· III, 314
4186 Ograklanmak Ograk kılığına girmek,I, 313; II, 279 bkz> Ugraklanmak
4187 ogralmak uğranılmak· I, 247
4188 ogramak uğramak· I, 125, 160, 274; III, 106, 272, 311, 312, 313. 321. 372
4189 ogramsınmak uğrar görünmek, III, 322
4190 ograşmak uğraşmak· I, 170, 234, 235
4191 ogratmak göndermek, uğraştırmak· I, 261
4192 ogrı gizli, I, 380;II, 234
4193 ogrı hırsız; hırsızlık·I, 126, 224, 300, 483; II, 29, 171, 174, 197. 341; III, 75, 89, 423, 429
4194 ogrılamak çalmak, hırsızlık etmek· I, 316, 317
4195 ogrılık hırsızlık II, 208
4196 ogrug kemiğin ek yerleri, bel kemlğinln boyu-na birleştiği yer; dağ yamacı ve dağın bittiği yer; derenin dönemecl·I, 98, 118; III, 65 bkz> ograg, ovrug § tag ogrug ı; dağın dönemeci· I, 98
4197 ogrulayu hırsız gibi· I, 102
4198 ogrulmak kemlk yarılıp ayrılmak. I, 247, 248
4199 ogruşmak kemik yarıp ayırmakta yardım ve yari{ etmek· I, 235
4200 oguk çizme· I, 67
4201 ogul ogul, çocuk, I, 37, 51, 68, 74, 86, 123, 180, 206, 220, 246, 253, 256, 262, 264, 288, 299, 319, 370, 415, 440, 515, 524;II, 14, 80, 84, 120, 143, 173, 175, 178, 183, 240, 249, 302, 311, 330. 333, 335. 343, 357;III, 33, 58. 78, 87,105, 128,137,141,146,159,
4202 ogulçuk ana rahmi, oğulduruk· I, 149
4203 ogulmuk üstüne hatıl atilmak için uzatılmış olan düz direk· I, 149
4204 ogur karşılık, ivaz· I, 53
4205 ogur bir işte imkân ve fırsat· I, 53
4206 ogur uğur, bereket, devlet· I, 53
4207 ogur vakit, zaman· I, 33, 53, 136, 273, 294; II, 68, 321, 322, 362;III, 55, 317
4208 ogur bolmak yol uğurlu, hayırlı olmak I, 53
4209 ogurlamak vaktinde yapmak; çalmak, hırsızlık etmek·I, 300
4210 ogurlanmak vakti yaklaşmak; uğurlanmak, uğurlu olmak; bağışlananın karşılığı verilmek·I, 292
4211 ogurlug bolmak sırasında ve yerinde olmak·I, 53
4212 ogurlug ış vaktinde ve yerinde yapılan 1;.I, 146
4213 ogurluk karşılık, ivaz olan,I, 114
4214 ogurmak kemik yarıp ayırmak·I, 178
4215 oguş oymak; hısım, akraba·I, 61, 88, 114; II, 83, 103
4216 oguşlanmak aile, hısım sahibi olmak, I, 293
4217 oguşlug aile, hısım sahibi· I, 146
4218 Oguzlamak Oğuz saymak, Oğuzlar'dan saymak, Oğuzlar'a nispet etmek, I, 302; II, 345
4219 Oguzlanmak Oğuzlaşmak, Oğuz kılığını almak, Oğuz kılığına girmek, kendini Oguz'lar'dan saymak, I, 293; II, 269
4220 oxsınmak pişman olmak, I, 253 bkz> oxsunmak
4221 oxsunmak pişman olmak III, 373 bkz> oxsınmak
4222 oxşag benzeyen, benzer. I, 118
4223 oxşagu oyuncak; (mecazen) kadın·I, 138
4224 oxşamak okşamak, şakalaşmak; benzemek; (at) uyumak. I, 282, 283; II, 286
4225 oxşançıg okşanmaya deger, III, 232 oxşatmak benzetmek· I, 262
4226 ok ok, I,II, 21, 37,157,160,166,170,171,180,193, 199, 217, 222, 237, 267, 275, 326, 393,457, 493,494, 522
4227 ok paylar ve toprak hisseleri üzerine üle şmek için atılan ok, çekilen kur'a, mirasta düşen pay· I, 37, 48
4228 ok hâl anlamına yakın anlamlı bir edat; fiillerde pekitme edat ı; vakit, zaman· I, 37, 71, 160; III, 16
4229 oka kefillik, kefâlet. I, 40
4230 oka almak kefil olnnak· I, 40
4231 okçı okçu· II, 199
4232 okılmak okunmak· I, 197 bkz> okınmak
4233 okımak okumak; çagırmak. II, 333; III, 254
4234 okınmak okunmak, okur görünmek· I, 202, 203 bkz> ok ılmak
4235 okışmak okuşmak, okumakta yardım ve yarış etmek; (ağrı;mak· I, 186, 359 bkz> okuşmak
4236 okıtgan çok okutan· I, 156
4237 okıtmak okutmak I, 212 ,
4238 okıtsamak okutmak istemek, çagırtmak istemek· I, 302
4239 oklug kirpi büyük kirpi, oklu kirpi· I, 415
4240 okluk sadak, I, 100 okramak yem zamanında kişnemek, homurdanmak· I, 275
4241 okraşmak yem zamanında birlikte ki;nemek·I, 235, 236
4242 oktam ok atımı; okluk, I, 107 § bir oktam yer; bir ok atim ı yer·I, 107
4243 oktamak ok atmak, I, 26; II, 97
4244 oktaşmak ok atışmak; kur'a içln ok atıçmak· I, 231
4245 oktatmak ok attirnnak· I, 260
4246 okta yazturmak ok atmakta yanıltmak· III, 95
4247 okuşmak çağrı;mak· I, 183; II, 103 bkz> okışmak
4248 ok yılan kendisini insan üzerine atan y ılan, I, 37;III, 29
4249 ol o,-dır,-dir,-dur,-dür.I, 20 21, 22, 24,25, 27, 33, 34, 36, 37, 38, 39, 40, 46, 60. 61, 71, 72, 76, 77, 97,108,126, 129, 132, 136, 154, 155, 156, 157, 158, 159, 164, 165, 166, 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174, 176 ,177, 178, 179, 180, 181, 182, 183, 184,
4250 oldañ pabuç altı, tabanı, mestin alt yanı· I, 116 bkz> uldañ
4251 oldrum kötürüm, yatalak, oturum· III, 412
4252 olduk nalsız, yalın ayak· I, 101 bkz> ulduk
4253 oldurmak oturmak· III, 235 bkz> olturmak
4254 olgun olgun· III, 167
4255 olgutmak oturtmak· I, 260 bkz> olhutmak
4256 olhutmak oturtmak·I, 260 bkz> olgutmak
4257 olma testi, çanak çömlek·I, 130 ,375; II, 234; III, 182 bkz> ulma
4258 olturmak oturmak·I, 219, 224, 374, 413; II, 21; III, 230 bkz> oldurmak
4259 oluk oluk, yalak· I, 67
4260 oluk küçük kayık, I, 68
4261 on sayıda 011. I, 49, 69, 219
4262 onu onu· III, 238
4263 onunç sayıda onuncu· I, 132, 133;III, 449, 450
4264 kolay·I, 41 bkz> oñay
4265 sağ, solun karşıtı· I, 41 § oñ elig; sağ el·I, 41, 72
4266 oñay kolay·I, 41, 244, bkz> ong
4267 oñiklanmak zülüflü olmak, takma saçlanmak. I, 311, 312 bkz> öñlklenmek
4268 oñmak solmak· I, 175 bkz> oñukmak
4269 oñukmak solmak, rengi atmak, hastalık ve benzerlerinden dolayı buruşmak, tazeliğlni ve parlaklığını kaybetmek· I, 175. 216;III, 394, 395 bkz> oñmak
4270 oñulmak iyileşmek, düzelmek, lyl olmak, 1 216, 217; III, 395
4271 op harman dövmek Için koşulan öküzlerin ortasında bulunan öküz· I, 34 bkz> mama
4272 opmak hõpürdeterek içmek,I, 172 bkz> öpmek
4273 op op eşeğin ayağı kaydığında ,söylenen söz· I, 34
4274 oprak yıpranmış, yıpramış, eskimiş· I, 118; III, 16, 38 bkz> obrak
4275 opramak yıpramak· I, 273; III, 358 bkz> obramak
4276 opraşmak yıpraşmak, yıpranmaya başlamak· I, 231. 232
4277 opratmak yıpratmak·I, 261 bkz> obratmak
4278 oprı obruk, çukur; dere· I, 125; III, 134
4279 opruşmak içmekte yardım ve yarış etmek·I, 232 bkz> öprüşmek
4280 opuzlug sarp,I, 146 bkz> obuzlug
4281 or at donu al ile doru arasında bulunan at· I, 45'
4282 ordu hakanın oturduğu şehir.I, 124
4283 ordu sıçan, köstebek gibi yerde ya şayan hayvanların yuvası· I, 124
4284 ordu başı hakanların döşeyicisi, yaygıcısı. I, 124
4285 ordulanmak başşehir edinmek· I, 296 bkz> ordulanmak
4286 ordutal hamamotu. I, 124 bkz> arğutal, urdutal
4287 ordulanmak yurt tutmak, yerleşmek·II, 294 bkz> ordulanmak
4288 orgak orak· 1. 14, 119;II, 128, 244, 307;III, 45, 267
4289 orılaşmak bağrışmak, çağrışmak.I, 239 bkz> orlaşmak, urılamak, urılaşmak, urlamak, yurlamak
4290 orlaşmak bağrışmak, çağrışmak.I, 239 bkz>orılaşmak, urılaşmak, urlamak, urlaşmak, yurlamak
4291 ormak kesmek, biçmek, vurmak, urmak·I, 14, 172; III, 45
4292 ornamak yerleşmek, yer tutmak, yer edinmek; (güneş) batmak, kaybolmak.I, 288
4293 ornatmak yerine koymak·I, 266
4294 orpatmak ürpertmek, saçını dağıtmak,I, 259, 260 bkz> örpeşmek, ürpekmek, ürpermek, ürpeşmek
4295 ortak ortak·I, 99, 439;III, 71
4296 ortaklık ortaklık II, 90
4297 ortu orta,I, 124,125 bkz> otra, otru, utru § ortu er; orta ya şlı adam·I,124 § kün ortu; ögle vakti.I, 124
4298 ortulamak ortalamak, ortasına varmak, I, 316
4299 oru şalgam, buğday ve buna benzer şeyleri saklamak için kazılan çukur,I, 87
4300 orulmak biçlmek I, 194, 195
4301 orum kesim·I, 75 § bi orum ot; bir orakta ç ıkarılan ot·I, 75
4302 orun yer, mekân, ınevki.II, 72, 177; III, 222, 430
4303 orunç rüşvet, gevik· III, 449 bkz> urunç
4304 orunçak emanet· I, 148, 149
4305 osruk osuruk· I, 99
4306 osruşmak osuruşmak· I, 234
4307 osug bir nesnenin bir nesneye de ğişmesi, bir nesnenin bir nesne ile kar; ılandırılması· I, 64 osuglamak hile ile kilit açmak· I, 306 bkz> üsüglemek
4308 osurgan osurgan, çok osuran· I, 156
4309 osurmak osurmak·I, 178
4310 ot ot, hayvan yemlerinin hepsi·I, 14, 35, 65,75, 169, 172, 195, 225, 255, 342, 415, 469; II, 79, 108, 133, 294, 330, 348, 351; III, 4, 47, 68, 122, 141, 200, 263, 277, 287, 374, 436, 442 § çivgin ot; hayvanları semirten ot· l, 443
4311 ot ilâç, em, zehir. I, 35, 47, 154, 514, 515;II, 72, 116, 127, 176, 315, 345;III, 224, 252
4312 ot ateş, duman,I, 43, 164, 176, 177, 183, 195, 200, 202, 208, 230, 332, 400, 499, 513, 514,522;II, 78, 100, 133, 144. 176, 245, 292, 293, 299, 302, 353, 358; III, 16, 23, 63, 65, 96. 97, 265, 341, 348, 430
4313 otaçı hekim, ilâç yapan,I, 35, 299
4314 otag otag·III, 208
4315 otamak ısınmak, odun yakmak; ilâç yapmak·III, 252
4316 otgarmak otlatmak·I, 225
4317 otgun eğerin solunda kolanın geçirilerek dile bağlanan enli bir kayışı·I, 107
4318 ot karak gözün gören yeri·I, 382
4319 otlamak otlamak,I, 285
4320 otlanmak ateşlenmek, ateş kesilmek, ateş gibi olmak; öfkelenmek·I, 297
4321 otlug otlu·I, 98
4322 otlug yemlik, ahır,I, 98
4323 otra orta, ortada, arada,I, 125, 188, 308;II, 89, 287 bkz> ortu, otru, utru
4324 otran don, elbise,I, 108
4325 otru karşı, õn, ara, orta, ortasında·I, 68, 126, 494; II, 28, 145;III, 40, 156, 422 bkz> ortu, otra, utru
4326 otrug ada·I, 97
4327 otrulanmak yüz yüze gelmek·I, 296, 297 bkz> utrulanmak
4328 otrunmak karşı koymak istemek·I, 251 bkz> utrunmak
4329 otruşmak karşı koymak, karşı gelmek, karşılaşmak·I, 232 bkz> utru;mak ottuz sayıda otuz·I, 142
4330 otulmak ekini bozan bitkiler keslimek, ba şi vurulmak.I, 193 bkz> utulmak
4331 otuñ odun·I, 14, 67, 70, 134, 272, 449;II, 238, 341;III, 153, 187, 246, 249, 252, 292, 351 otuñluk odunluk,I, 162 ot yem karabiber, klmyon glbi tohum ve baharlar,III, 5
4332 ovrug kemiğin ek yerlerl, bel kemiğinln boyunla birleştiği yer; dagın yamacı ve bittiği yer,I, 118 bkz> ograg, ogrug
4333 ovunmak oğuşturmak,I, 202;II, 147 bkz> uvunmak
4334 oy yerdeki oyukluk, çukurluk·I, 49, 146
4335 oy at yagız at, I, 49
4336 oyma çizme yapılacak Tnrkmen keçesi· II, 100, 207
4337 oymak oymak, yerleştirmek, sıkıştırmak, I, 174
4338 oynagu yér oynanacak yer,I, 121 oynak i şler oynak kadın·I, 120
4339 oynamak oynamak.I, 225. 226, 240;II, 114, 226;III, 131, 377
4340 oynaş oynaş, başka biriyle sevişen kadın,I, 120
4341 oynatmak oynatmak,I, 271
4342 oy obuz basık, düz yer·I, 54
4343 oy obuzlug yér sarp, engebeli yer·I, 146 bkz> oy opuzlug yér
4344 oy opuzlug yér sarp, engebeli yer·I,146 bkz> oy obuzlug yér
4345 oyturmak oydurmak, bastırmak, sıkı;tırmak· I, 269
4346 oyuk hayal, belge, bostan höyügü·I, 81, 85, 384
4347 oyulmak oyulmak, çukurlaşmak, sıkıştırılınak· I, 268, 269 oyun oyun, yar ış,I, 85;II, 25
4348 oyuşmak oymakta ve basmaktä yardım ve yarış etmek· I, 268
4349 ozgan at çok ileri giden, başkalarını geçenat· I, 470
4350 ozıtgan daima ileri sürüp geçerek kazanan·1, 155
4351 ozıtmak ileri sürmek·I, 155
4352 ozmak başkasından lleri geçmek· I, 173 bkz uzmak
4353 ozuk at koşu ve benzerlerinde lleri glden ve ba şka atları geçen at·I, 66