YAKIN ÇAĞLARDA
anlatarak bu vesile ile siyasi emellerini ortaya koyan Namık Kemal esasen bu on dört perdelik eserin başlangıcında bu piyesin okunmak için olduğunu, oynanmağa müsait olmadığını yazmıştır.
Tiyatro edebiyatımızın ilk muharrirleri arasında Recaizade Ekrem (1847-1913) Beyi de saymak lâzımdır. Namık Kemalin arkadaşı, “Vatan" piyesinin oynandığı sene “Vuslat" isimli bir oyun yazdı (1873); sonra “Afife Anjelik" ve “Atala" isimlerile iki Fransız romanını piyes haline koyarak dilimize çevirdi. “Afife Anjelik, genç bir kızın hayat ve arzularını, saf, samimî ve namuskâr aşkını tasvir eder. Ekrem Bey 1875 te kitap halinde basılan “Atala" piyesinin mukaddimesinde diyor ki:
 |
Metnin bu kısmına resim gelmeli. Eğer ekleyebiliyorsanız lütfen ekleyin.Daha ayrıntılı bilgiye yardım sayfasından erişebilirsiniz. |
“Bugün dram, yâni facia olarak mevcut olan eserler dört sene evvel bilkülliye mefkut idi. Ben Afife Anjelik namile tertip eylediğim dramı neşreylemiştim. Afife Anjelik zamanı zuhurunda emsaline takdimen umumun nazarı itibarına mazhar olmuştu. Bugün Atala de nazirlerinin pek çokları derecesinde lâyıkı in'itafı nazar olur ümidindeyim, Atalada tertip ve intizama ait birtakım usuller vardır ki bu nevi âsarın bugünkü günde en güzidelerinden o ahzü iktibas olunmuştur... [1] “Atala" yahut Amerika vahşileri, is- mini taşıyan bu piyesin mevzuu, ormanlarda Amerika yerlileri arasında geçen bir aşk macerasıdır ve Fransız muharrirlerinden Şato Briyanın bir hikâyesinden alınmıştır. Ekrem Bey daha evvel bu hikâyeyi de tercüme ederek neşretmişti. Recaizade Ekrem Beyin sağlığında kitap halinde basılıp çıkan Vuslat-yahut-Süreksiz Sevinç (1873), Afife Anjelik (1874), Atala (1875) isimli piyeslerinden başka “Çok bilen çok yanılır" isimli bir piyesi de ölümünden sonra neşredilmiştir. (1913) Gedikpaşa tiyatrosunun eserleri büyük bir alâka ile karşılanan mühim muharrirlerinden biri de Ahmet Mithat Efendidir. (1844-1913)
Ahmet Mithat Efendi, piyeslerinde eski âdetleri yıkmağa, halka yenilik fikrini tiyatro vasıtasile telkin etmege çalışmıştır. İlk piyesi olan “Eyvah!" birden fazla zevce almak usulü aley-
- ↑ Atala —yahut— Amerika vahşileri: Recaizade Mahmut Ekrem. İstanbul 1875.
