YAKIN ÇAĞLARDA
hürriyetperverlerinden, “Yeni Osmanlılar" cemiyeti azasından birçok kimseler bu temsilde hazır bulundular. Mısırlı Mustafa Fazıl Paşa, Bereketzade İsmail Hakkı Bey, Ahmet Mithat Efendi, Nuri Bey gibi tanınmış kimseler bu arada idi. Namık Kemalin sahneden irat olunan, vatan sevgisini, millet duygusunu söyleyen parlak hitabeleri, seyircileri fevkalâde heyecana verdi. Halk aralarında bulunan Namık Kemal arkadaşlarının teşvikile "Yaşasın Vatan!" diye bağırarak piyesi alkışladılar. Büyük bir taşkınlık içinde, Namık Kemal, sahneye getirildi, alkışlandı “Yaşasın Vatan!, seslerine “Yaşasın Kemal!" sesleri karıştı. Bu nümayiş arasında “Muradınız nedir? Muradımız budur! Allah muradımızı versin!" gibi sözler söylenildi.
Padişah Abdülâzizin istipdat idaresine karşı o zamanki veliaht Murat Efendinin hürriyet taraftarı olduğu yolunda bir düşünce vardı. Onun için hürriyet taraftarı yeni Osmanlıların: "Allah muradımızı versin!" sözlerinde Abdülâzizi istememek, veliaht Murat Efendinin padişahlığa getirilmesini istemek gibi bir mana da vardı [1].
Hürriyet taraftarlarının tiyatrodaki bu taşkın nümayişleri sarayda çok fena bir tesir uyandırdı Bu nümayişlere Namık Kemalin piyesi sebep olmuştu. Onun için ertesi gece eser ikinci defa oynanırken Abdülâziz, Gedikpaşa tiyatrosunu bastırarak piyesin temsilini yasak etti, Namık Kemal tevkif olundu, muhakeme edilmeden doğrudan doğruya padişahın bir fermanile Kıbrıs adasındaki Magosa zindanına gönderildi, hicrî 21 Safer 1290 tarihli (Milâdi 28 nisan 1873) olan bu ferman Süleyman Nazif Beyin “Namık Kemal" isimli eserinde vardır. Abdülâziz, bu fermanda zaptiye müşürü İzzet ve Kıbrıs mutasarrıfı Veysi Paşalarla Magosa naibine hitap ederek İbret gazetesi muharriri Kemal Beyin bazı muzır neşriyata başladığından İstanbuldan uzaklaştırılması ve terbiye edilmesi lâzım geldiğini, Kıbrısa koğulmasını ve sürülmesini emrettiğini, hususî memurlarla birlikte ve kal'abent edilmek üzere oraya gönderilmesini, bir yere gitmesine ve kaçmasına meydan verilmemesini ve yeni ferman olmadıkça serbest bırakılmamasını, Kıbrısa götürülüp zindana konulduğunun da saraya bildirilmesini söyler. [2]
Namık Kemal tiyatro yüzünden menfalara gitmişti, fakat menfada da tiyatro yazmaktan geri kalmadı. Esasen tevkifinden evvel İstanbulda Vatan piyesi prova edilirken “Gülnihal", piyesi
(1) Namık Kemal, hayatı ve şiirleri— Sadettin Nüzhet, 5. 62. İstanbul 1933 (2) Namık Kemal — Yazan: Süleyman Nazif. İstanbul.
36
