Takvimden Bir Yaprak
Henüz çocuk iken iskanbil kâğıdlarını bir sıraya dizerek arkadan bir fiske urduğunuz, oynadığınız vaki mi? Eğer fiske yüzden urulursa kâğıdlar hep arka üstü yatar, arkadan urulursa yüzü koyun düşer. Oyun diyüb geçmemeli. İnsanlar da böyle. Mesela, haydi kardaş olalım, diyince her kes biri birini kucaklayor, haydi gavga idelim diyince herkes yumruklarını kaldırıyor, sağa sola havale idiyor. Birincisi iyi, ikincisi fena, fakat medeniyet, siyaset, hüsnü idare ... boş sözler değil. Yüksek manaları var. Bunlar insanları iyiliğe teşvik idecek, fenalığdan alıkoyacak, fenalık çıkarsa, dirsizlik zuhur iderse buna çare bulacak... Mesela Türklerle Rumlar arasında ihtilaf çıkdı, yahud heyet-i teftişiye ile zabtiye nazırı beyninde heyetin nazır paşadan tarzıye talebinde ısrar göstermesini intac idecek kadar itilafsızlık zuhur itdi. Bunla hoş şeyler değil. Meşrutiyetin istinadgahı olan hürriyet, müsavat, uhuvvet sehpasının bir ayağı sendeleniyor. Çaresi? Kolay. İki taraf karşu karşuya gelsün. Bir ağızdan, biri diğerinden geri kalmamak üzere, biri birine karşu beyan-ı teessüf ideriz disünler, barışsunlar. Ne güldünüz? Fransa ve Almanya gibi iki koca devletde az kaldı aralarında muharebeye sebeb olacak bir ihtilafı böyle tesviye itdiler. Niçün bizde bu âlî siyasete ittiba itmeyelim.
30 teşrin-i evvel 324--- Fas meselesinin Almanya ile Fransa arasında tesviye-i siyasiyesi
