Sayfa:Hatıralar (Salih Bozok).pdf/7

Vikikaynak, özgür kütüphane
Bu sayfa doğrulanmış

Mustafa Kemal Bey, Meşrutiyet İnkılabı'nın başlangıcında ve inkılap mücadelesinde İttihat ve Terakki dışında kalmış bir unsur değildi. Kendisi de Cemiyet'in sonradan iltihak etmiş bir azası değil, en sıkı devirlerinde çalışmış hakiki müessislerinden11 biriydi. O ordunun Cemiyet'ten ayrılması lüzumuna kani olduğu güne kadar Merkez-i Umumi'yle irtibatını muhafaza etmiş, milletin çıkarlarına uygun olan icraata müzaheret eylemişti.12 Nihayet onun vaziyetini, çevrede kazandığı hürmet ve itimadı istirkaba13 başladılar. Bundan başka Mustafa Kemal ordunun, Cemiyet'ten alakasını kesmesi icap edeceğine dair olan kanaatini her toplulukta ve her muhitte tekrardan geri kalmıyordu. Orduyu siyasetten ayırmak ve onu devrin icap ettirdiği fenni tekamülat14 ile kuvvetlendirmek ona bir ideal olmuştu. İttihat ve Terakki Merkez-i Umumisi, kendisi için hayati bir mesele telakki ettiği bu işi basit bir kararla halletmek istemedi. Müspet veya menfi kararın mutlaka bir kongre tarafından verilmesini iltizam etti. Şüphesiz kongreye gelecek azanın kendi fikirlerine taraftar olanlardan intihap edilmesine15 de ihtimam eyledi. Mustafa Kemal Bey'in kongreye murahhas olarak iştirakine engel olmaya çalıştı. Fakat bütün bu tertibat, Mustafa Kemal'in kongre kürsüsünden kuvvetli kanaatini ifadeye, saf ve nezih müdafaasını yapmaya engel olamadı. En nihayet kongre Mustafa Kemal'in talakatı16 ve mantığı karşısında kararını verdi:
"Ordu, İttihat ve Terakki Cemiyeti'yle olan alakasını kesecek."
Yazık ki, Mustafa Kemal Bey'in bu mücadeledeki samimiyetini Merkez-i Umumi anlamamıştı. Artık Mustafa Kemal'in vücudu, Cemiyet'in varlığı için muzır görülüyordu. Onu izale etmenin17 çaresini aradılar. Aleyhinde suikast tertip ettiler. Ve ona kurşun attılar. Bereket versin ki bütün

11 Kurucularından.
12 Yardımcı olmuştu.
13 Kıskanmaya.
14 Gelişmeler.
15 Seçilmesine.
16 Açık sözlülüğü.
17 Yok etmenin.