Selanik'teki hayat
Mustafa Kemal'e
kurşun attılar
Hatıralarıma 1910'lu yıllardan başlıyorum.
1909-191O tarihinde Selanik'te müstesna bir hayat ve faaliyet hüküm sürüyordu. Bu hayatın müspet cephesi de, Meşrutiyet'i takip eden aylar ve hatta yıllar içinde Rumeli'yi kaybetmek, hele Selanik'i yad ellere bırakmak hiçbir Türk vatanperverinin hayaline sığacak bir şey değildi. Bu aldanış, bir gaflet eseri miydi, yoksa hayatın ve politikanın icaplarını bilmemekten mi neşet ediyordu? Herhalde o neticeden, bizim neslin günahtan, mesuliyetten kurtulmasına imkân yoktu. Nihayet gaflet ve cehalet. bir mazeret sayılamaz.
O zamanlar bizim aldandığımız nokta şu idi: biz zannediyorduk ki Meşrutiyet bir gayedir. Bu gayeyi istihsal ettikten sonra yapılacak bir şey kalmamıştı.
Vakıa, Meşrutiyet İnkılabı1, umumun heyecanı içinde muvaffak olmuştu, fakat onu takip eden hırs, kin ve taassup ateşi de memleketi anarşiye, inkıraza2 götürüyordu. Hiç kimse tehlikeyi görmüyordu. Bu tehlikenin farkında olanlarsa mücrimane3 bir kayıtsızlık içinde sadece hadiseleri bekliyorlardı. İttihat ve Terakki'nin, inkılabın ve bilhassa mesuliyetin merkezi olan Selanik, her gün İstanbul'dan gelen yeis
1 İkinci Meşrutiyet (1908).
2 Çöküntüye.
3 Suçlulara özgü.
