Sayfa:Hatıralar (Salih Bozok).pdf/11

Vikikaynak, özgür kütüphane
Bu sayfa doğrulanmış

cak bu mümtaz orduya kumanda edebilecek adam ister. Onun meziyetlerinden, kahramanlıklarından istifade etmesini bilecek kumandan ister. Türk tarihindeki bunca mağlubiyetimizin mesuliyetini askerlerimize, zabitlerimize atfetmekte isabet yoktur. Bütün günah onlara kumanda etmesini bilmeyen cahil kumandanlarındır. Türk ordusu iyi bir kumanda altında bulundukça daima muzaffer olmuştur. Tarihin şahadeti böyledir.
Mustafa Kemal Bey, Türk ordusunun kumanda vaziyetini pek zayıf buluyordu. Ordunun başında bulunan büyük kumandanlarda ne askerlik sanatının istediği vasıflar ne de nazari ve ameli malumat mevcuttu. Türk ordusunun kumanda heyeti ile büyük devletlerin değil, hatta Balkan devletleri ordularının kumanda heyetleri arasında yapılacak bir mukayese, insanı ümitsizliğe götürüyordu. Halbuki Türkiye'nin vaziyet ve istikbali bir tehlike arz ediyordu. Meşrutiyet'in ilanından sonra devletin idaresine ve ordumuzun teşkilatına yeni bir nizam vereceğimize hükmeden Balkanlılar, son zamanlarda faaliyetlerini, hazırlıklarını artırmış bulunuyorlardı. Belli ki ilk fırsattan istifade edeceklerdi. Ne yazık ki askeri ve mülki yüksek mahafilde,6 ne bizdeki noksanı, ne de hududumuzun ötesinde cereyan eden faaliyetin manasını anlayan kimse vardı. Keskin ve zehirli bir politika havası halkın asabını germiş, bütün faaliyet küçük politika manevralarına münhasır kalmıştı. Memleketin ve hatta inkılabın yegane müdafaa kuvveti olan ordu, ehliyetsiz kumandanlar elinde fena bir akıbete mahkum bulunuyordu. Mustafa Kemal Bey bu hakikatleri açıktan açığa söylüyor ve ekseriya bu tenkitlerini bizzat büyük kumandanlara karşı da aynı açıklık ve acılıkla tekrardan geri kalmıyordu. Mustafa Kemal Bey, bir aralık orduyu gençleştirmek, kumandanlıkları aciz ellerden kurtarmak, orduya ilim ve sanat aşkını aşılamak gayesiyle gizli bir cemiyet teşkil etti. Maksadı bu cemiyetin teşkilatı vasıtasıyla fikirlerini yaymak ve bir defa bu kanaatlerini kabul ettirdikten sonra vaziyetin icabatına göre harekete geçmekti. Cemiyetin ilk idare heyetinde Nuri Bey,7 Fu-

6 Çevrelerde.
7 Nuri Conker.