Dostlar Tiyatrosu'nun Yeniden Üretimi Abdülcanbaz'da Yabancılaştırma
Türkiye ve dünya üstündeki hesapları, çatışmaları, anlaşmalarını sergileyen bir kukla oyununa yer verilir (Erkal, 1973: 52). Üç büyük devlet adamı, İngiltere'nin başvekili Loyd Corc (Lloyd George), Fransa'nın başvekili Kilemanso (Clemenceau) ve Amerika'nın başkanı Vilson (Wilson)'ın dünyayı ve Türkiye'yi paylaşma çabası, mizahî ve abartılı bir tarzda yansıtılır. Bu oyunu takip eden perde önünde yedinci söyleşmede konu, yerli düşmanlara, yani Gözlüklü Takımı'na getirilir. Gözlüklü Sami, Cak Cakson, Sürmegöz İhsan ve Mustafa Zuhurî, Katina Katerina'nın lüks randevu evinde eğlenmektedir. Cak Cakson'ı kaçırmak isteyen Abdülcanbaz, Fayrabî ile birlikte kılık değiştirmiş vaziyette kapıya gelir. Siyah çarşafa bürünmüş kadın kılığındaki Abdül, Katina ve Fayrabî'nin sıkı pazarlığının ardından Katina'nın misafirlerinin yanına girer. Misafirler, memnun etmek istedikleri Cakson ile çarşaflı kadını baş başa bırakırlar. Aşka gelen Cakson, ne kadar dil dökse de kadının peçesini açtıramaz. Sonunda dayanamayıp zorla açmak isteyince de Abdülcanbaz'ın meşhur Osmanlı tokadı bir kez de onun yüzünde patlar. Abdülcanbaz, Tarzan'ın da yardımıyla Cakson'ı kaçırmayı başarır. Bu sahnenin ardından gelen ve perde önü olarak sunulan sekizinci kısımda, Abdülcanbaz takımı sahnenin bir başından bir başına konuşarak yürürken arkalarından Abdül'e yeni vazifesini getiren Ruhsar yaklaşır (s. 66). Ruhsar, Abdül ve takımından düşmanın Beykoz'daki silah deposunu soymalarını ve silahları, Anadolu'ya geçirilmesi için iskeledeki takaya yüklemelerini söyler. Abdül de isterse aynı takayla Anadolu'ya geçebilecektir.
Dokuzuncu kısım, Beykoz'daki silah deposunda geçer. Abdül, deponun önünde nöbet tutan Fransız sömürge askeri, Arap asıllı Bomboko'yu din kardeşliği vurgusuyla yola getirir. Uyduruk bir Arapçanın hâkim olduğu bu sahnede, tam her şey çözüldü derken onları uzaktan izleyen Ruhsar'ın babası Behçet, kızının tutuklandığını haber verir. Keyfi kaçan Abdül, Bomboko'dan kendisine bir İngiliz zabiti üniforması bulmasını ister. Diğerlerine silahları takaya yükleyip beklemelerini söyledikten sonra Tarzan ve Fettah'ı yanına alarak Ruhsar'ı kurtarmaya gider. Onuncu kısımda, Gözlüklü Sami takımının kuklası, sahte polis müdürü Mustafa Zuhurî, emniyet müdürlüğündeki odasında Ruhsar'ı sorgulamaktadır. Ruhsar'ın rahat tavırlarıyla Zuhurî'yi çileden çıkardığı sırada Yüzbaşı Convesmüller kılığındaki Abdülcanbaz gelir. Bu kez de uyduruk bir İngilizce konuşan Abdül, Ruhsar'ı sorgu için istihbarat şubesine götüreceklerini söyler. Ancak Ruhsar'ı götürecekleri sırada Zuhurî kıza hakaret edince Abdülcanbaz, kendisini daha fazla gizleyemez ve meşhur tokadını bu kez de Zuhurî'nin yüzünde patlatır.
On birinci kısım, Zafer başlığı ile sunulur. Beykoz rıhtımından yola çıkan Abdülcanbaz takımı, meşakkatli bir yolculuktan sonra Anadolu'ya ulaşmıştır. Ka-Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları - Sayı: 23-2020 - ISSN: 2548-0472 244
