129
daha sonra kardeşi Michel van Espen’den gerçeği öğrendim: Pierre ailesiyle Belçika’ya dönmüş, üç ay depresyonda yaşamış. Bir sabah karısına ve çocuklarına akşam yemeğini kendisinin yapacağını söylemiş ve alışverişe gitmek istediğini belirtmiş. O gün Pierre arabasıyla çıkmış, büyük bir köprünün yanında durmuş ve 50 metre yüksekliğindeki bu köprüden Maas Nehri’ne atlamış.
Papuaların depresyona inanmadıklarını söylemiştim. Fakat ben de bunu Mali’de yaşadım ve ciddi bir durum olduğuna inanıyorum. Sonunda kendi imkânlarımla bu çukurdan çıktım. Den Haag’daki memurun bana, “Afrika’ya gitmeden önce evlen. Çünkü Afrika yalnız bir kişinin moralini bozabilir, bir eşin desteği gerekebilir,” dediğini hatırlıyorum.
Annem de bana, “Carel çok güzel şeyler var burada, bol bol antika şeyler topla, tekstil, maske, boncuk al,” demişti.
Altı ülkeye birer asistan-uzman gönderdiler. Üç Hollandalı, üç Belçikalı. Senegal’in başkenti Dakar’da proje müdürü olan Jef De Munck, altı ülkeye dağıtılan genç uzmanları, projeleri kontrol etmek için tek pervaneli küçük bir uçakla ziyaret ediyordu. Bana bir gün telgraf geldi. “Mösyö Zwollo yerel havaalanıyla gerekli işlemleri gerçekleştirin, biz yarın öğleden sonra ‘Cessna’ tipi tek pervaneli uçakla Segou’ya geleceğiz.” Havaalanı otoriteleri bana inanmadılar. “Mümkün değil, buraya yıllardır uçak gelmiyor. Dakar’dan Bamakoya trenle yolculuk yapılıyor ve tren de geç geliyor,” dediler. Bay De Munck ve onun Belçikalı asistanı Dakar Spor Kulübü Havaalanı’ndan yolculuğa başladılar. Her şey iyi gidiyordu. Manzara çok güzeldi. Uçakta biraz fazla yük vardı. Çünkü De Munck şişman biriydi ve elli kilodan fazla da ACOPAM proje raporu, kitapçık, broşürleri taşıyorlardı. Benden sonra Nijer ve Burkina Faso’ya yolculuk yapmayı düşünüyorlardı. Senegal-Mali sınırında pırıl pırıl mavi bir gökte motordan “pıt pıt pıt pıt” sesleri gelmeye başlamış ve bir süre sonra da motor durmuş. Yakıt deposunda “sıfır” işareti belirmiş. De Munck, “Olamaz, ben bu sabah havaalanı personeline depoyu doldurmasını söylemiştim,” demiş; ama para verdiği kişi yarım depo benzin koymuş. Pilot, De Munck ilk önce ağır şeyleri uçaktan aşağı atmış. 50 kilo ağırlığındaki ACOPAM broşürleri, kitapçık ve kooperatif eğitim malzemelerini Senegal-Mali arasında boş bir alana atmışlar. Sonra
Den Haag’daki memurun bana “Afrika’ya gitmeden önce evlen; çünkü Afrika yalnız bir kişinin moralini bozabilir, bir eşin desteği gerekebilir,” dediğini hatırlıyorum.
