Sayfa:C.H.P. 15. Yıl Kitabı (1938).pdf/588

Vikikaynak, özgür kütüphane
Bu sayfa doğrulanmış
Türk Dil kurumu

Kuruluş ve kurultaylar :


Türk Dil Kurumu, Ulu Önder ATATÜRK'ün kutsal eliyle 12 Temmuz 1932 de Ankarada kurulmuştur.

Bu kuruluş, 1928 de harf inkılâbiyle başlıyan dil hareketinin ve 1932 de açılan Birinci Türk Tarih Kongresinin verimlerine dayanmakta idi.

Harf inkılâbından sonra, derleme, lûgat ve terim cepheleri üzerinde yapılan ilk dil çalışmaları hazırlık mahiyetinde bir takım verimler yaratmış, fakat müsbet bir neticeye varamamıştı. 1931 den beri yapılan tarih çalışmalarının verimleri ise, Türk Tarih tezinin arkeolojik, etnolojik ve antropolojik deliller kadar lengüistik bürhanlara da dayandığını gösteriyordu. Hem bu bürhanları geniş ölçüde toplamak, hem de eskiden yarım kalmış çalışmaları tamamlamak için, yeni bir dil kuruluşuna ihtiyaç görülmüştü.

Bu yeni kuruluş, hemen işe başlıyarak, varlığını ve çalışmalarını yurdun bütün dilseverleri ve öğretmenleri ile el birliği yapmak yoliyle programlandırmak için, geniş ölçüde bir kurultay toplamak üzere teşebbüs almıştır.

Bu teşebbüs neticesinde 26 Eylül 1932 de Dolmabahçe Sarayında toplanan Birinci Türk Dil Kurultayı, Türk Dil Kurumunun ilk nizamnamesini ve çalışma programını tasdik etti ve bunlara göre çalışmaları yoluna koyacak bir Genel Merkez Kurulu seçti.

İlk iki senelik çalışmadan sonra 18 Ağustos 1934 te ikinci ve daha iki sene sonra 24 Ağustos 1936 da Üçüncü Dil Kurultayları toplanmış ve bu son kurultay kurumun yeni anatüzüğünü de yapmıştır. Bu anatüzüğe göre Dördüncü Türk Dil Kurultayı da 1939 yazında toplanacaktır.

Dil çalışmalarının safhaları :

Türk Dil Kurumu, bir yandan harf inkılâbiyle başlanan inkılâpçılık yolundaki çalışmaları hızlı hamleler halinde ileri götürmek, bir yandan da genel dil bilimi ve Türk dilciliği üzerinde sürekli çalışmalar yaparak yarınki Türk akademisinin temel taşını kurmak gibi iki katlı bir ödevi omuzlarına almış ve kuruluşundan beri bu iki saha üzerinde durmadan çalışmıştır.