Sayfa:C.H.P. 15. Yıl Kitabı (1938).pdf/33

Vikikaynak, özgür kütüphane
Bu sayfa istinsah edilmiş
22

alınırken yukarıda işaret edilen vasıflarla mücehhez bulunmaları hakkile takdir ve tetkik olunduktan sonra istikballeri noktasından da bu mesklete feyiz göreceklerine emin olmaları ve terfi ve takdirlerinin de bu yüksek mülâhazalara dayanan esaslara göre tanzim edilmiş bulunması lâzımdır.

Teşkilâtı esasiye kanunumuzda mahkemelerimizin istiklâlini kayıt ve tesbit eden 56 ncı maddede hâkimlerin evsafı, hukuk ve vezaifi, maaş ve muhassasatları ile nasıp ve azillerinin mahsus kanunla tayin olunacağı açık olarak gösterilmiş olduğundan 766 sayılı kanunun tatbikinde görülen tecrübeler bu kanunun değiştirilmesi zaruret ve mecburiyetini gösterdiğinden dolayı mahzurlu ve hatalı olmak değil umulduğu kadar fayda vermiyen her şeyi ilmin, usulün ve ihtiyacın icaplarına göre tadil ve ıslâh etmek siarında olan inkılâbımıza lâyık ve hakkın sahibine verilmesinde itimada şayan hâkimler yetiştirmek ve gençlerimize bu mesleğin istikballerinden kat'i ümitler verici olduğunu anlatmak için 1 /K.Evvel/934 tarihinde mer'iyet mevkiine giren 2556 sayılı hâkimler kanunu Büyük Millet Meclisince kabul edilmiştir.

Hükmünün yürümeğe başladığı üç buçuk senedenberi tatbikatından görülen ameli faydalar; hâkimlerin terfii için, kendi sayügayretlerinden ve çıkardıkları iş miktarından ve verdikleri kararlardan temyizce tetkik olunanları tasdik ve bozma nisbetlerinin lehlerine tezahür etmesinden başka çare olmadığını tebarüz ettirmiş ve esasen her meslekten ziyade fcragati nefisle çalışan hâkimlerimizi daha ziyade şevk ve gayretle mesleklerine bağlamıştır.

Mesleğin istilzam ettiği ağır mes'uliyete katlanacak olan hâkimlerimizden arzolunan 2556 sayılı kanunla muayyen olan usul dairesinde lâzımgelen şartları ihraz edenlerin terfi edebilmeleri için her sene alınan kadrolar ihtiyaç nisbetinde arttırılmış ve nihayet bu sene 30. 5 938 tarihinde Yüksek Meclisce kabul buyurulan 3408 sayılı kanunla 63 adet (90) liralık ve 79 adet (80) liralık, 188 adet (70) liralık ve 268 adet (55) liralık ve 347 adet (45) liralık ve 485 adet (40) liralık ve 660 adet (35) liralık ve 350 adet (30) liralık olmak üzere çok geniş bir kadro alınarak hâkimlerin terfileri esbabı temin edilmiştir.

Cümhuriyetin ilânından beri yapılan adli teşkilâttaki tedrici değişiklikleri, bu yolda elde edilen tekâmülü tebarüz ettirmek için şu suretle sıralayabiliriz:

A — Sivasda hukuku şer'iye ve ceza ve istida dairelerinden mürekkep muvakkat bir temyiz heyeti teşkiline dair olan 7/Haziran/337 tarih ve 4 numaralı kanun.

B — Kazalarda bidayet mehakimi vazife ve salâhiyetini haiz olmak üzere tek hâkimliklerle vilâyet ve livalarda bir reis ve iki âzadan mürekkep istinaf mahkemelerinin teşkiline dair 30/Nisarı /337 tarih ve 117 sayılı kanun.

C — Salâhiyeti adliyeye müteallik 1/T.Sani/339 tarih ve 367 sayılı kanun.

D — Heyeti temyiziye merkezinin Eskişehire nakline ve teşkilâtın genişletilmesine dair |4/T.Şani/339 tarih ve 371 sayılı kanun.