Sayfa:BİTKİLERİN BİYOTEKNOLOJİK YÖNTEMLERLE TİCARİ ÇOĞALTIMI; MEVCUT VE GELECEKTEKİ DURUM.pdf/6

Vikikaynak, özgür kütüphane
Bu sayfada istinsah sırasında bir sorun oluştu

Ahmet Onay, Hakan Yıldınm, Vedat Pirinç, Engin Tilkat, Yelda Özden Çiftçi, Hülya


olayların sırasını belirlemek oldukça zordur. Bitkilerin embriyogenez aracılığıyla karışık hücre süspansiyonlarından elde edilmesi, somatik hücrenin çok hücreli kökene sahip olduğunu göstermez. Çünkü çoğu bitki türlerinde tek hücreler izole edilerek, tam bitkiler elde edilmiştir [10]. În vitro morfogeneze neden olan doku kültürü (hücre kültürüne karşıt olarak) ya meristematik hücrelerin çoğalması ya da dokulardaki meristematik hücrelerle oluşur. Somatik embriyolar in vitro kültüre alınan diploid hücrelerin üç kaynağından oluşabilirler, 1. Yaşlı bitkilerin vejetatif hücrelerinden, 2. Zigot hariç diğer üreme dokularından ve 3. Genç bitkilerin ve embriyoların hipokotil ve kotiledonlarından oluşabilirler.

3.2. Somatik Embriyogenez

Somatik embriyogenezde hücre bölünme ve gelişmesinin sırası zigotik embriyogenezden farklıdır. Bunun nedeni; in vitro kültürler araştırıcının kontrolü altında gelişirken, bütün bitki sistemini kontrol etmek zordur. Bu yüzden somatik embriyolar zigotik embriyolardan şekil ve büyüklük bakımından farklılıklar gösterir. Havuç bitkisi hücre farklılaşması çalışmaları için model bir sistem olarak kullanılmaktadır ve bilinen en iyi kontrol edilebilen somatik embriyogenez sürecidir. Somatik embriyogenez, sadece in vitro kültürde meydana gelmemekle birlikte; Citrus'un nüseller dokusunda olduğu gibi, doğada kendiliğinden de oluşabilmektedir ki (nüseller embriyoni) bu somatik embriyo oluşumu üzerine genotipin etkisini göstermektedir [11]. Doğal olarak poliembriyogenik olan türler oldukça embriyojenik doku kültürleri oluştururken; embriyogenik olmayan türler daha az somatik embriyo oluştururlar. Kültürde embriyogenezin başlatılması için gerekli bitki büyüme düzenleyicileri (BBD) çeşit ve konsantrasyonu bitki türleri arasında değişiklik gösterir. Fakat çoğu kültürler embriyo oluşumu için gerekli olan hücre bölünmesinin hızlı bir oranını elde etmek için bu başlama basamağından önce yüksek oksine (genellikle 2,4-D) ihtiyaç duyarlar.

İki tip somatik embriyogenez vardır [10] 1. Doğrudan somatik embriyogenez: Zigotik embriyo, kotiledon, yaprak ve gövde gibi bitki dokularından direkt olarak eşeysiz olarak embriyoların üretimidir. Tek bir hücre (veya hücre grubu), meristematik büyümeyi başlatır ancak bu hücre soyunun embriyoyu oluşturması çok nadir görülür. Bu durumun Citrus nüseller dokusunda, bazı anter kültürlerinde ve bazen protoplastlarda meydana geldiği tespit edilmiştir.


Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, Cilt 1, Sayı 2 (2012)

Batman Üniversitesi Uluslararası Katılımlı Bilim ve Kültür Sempozyumu, 18-20 Nisan 2012 Batman, TÜRKİYE

16