Sayfa:BİTKİLERİN BİYOTEKNOLOJİK YÖNTEMLERLE TİCARİ ÇOĞALTIMI; MEVCUT VE GELECEKTEKİ DURUM.pdf/3

Vikikaynak, özgür kütüphane
Bu sayfada istinsah sırasında bir sorun oluştu

Bitkilerin Biyoteknolojik Yöntemlerle Ticari Çoğaltımı; Mevcut ve Gelecekteki Durum


1. GİRİŞ

Bitki biyoteknolojisi bitkilerin verim, kalitesini arttırmak, bitki verimliliğini sınırlayan hastalık, zararlı ve stres faktörlerini engellemek, azaltmak veya ortadan kaldırmak için moleküler, hücre ve doku kültürü temelli teknolojilerin kullanıldığı bir süreçtir [1]. Bugün kullanılan bitki biyoteknolojisi teknikleri, verimliliği etkileyen özelliklerin herhangi bir organizmadan bitkilere aktarılmasıyla diğer bir deyimle transformasyon teknikleriyle yapılmaktadır. Ancak bu aşamaya gelinmesi yüzyıllarca devam eden bilimsel çalışmaların birleştirilmesiyle sağlanmıştır. Bitkilerde verimliliğin iyileştirilmesinde geleneksel metotlar yüzyıllardır kullanılmaktadır. Geleneksel ıslah metotları çoğaltım için en güçlü ve en çok gelişen bitkilerin tohumlarının seçilip ekilmesi ile yapılmıştır. Daha yüksek verim, pestisitlere dayanıklılık gibi özellikler ile bitkilerin seçilmesi, ıslahı ve genetik bilimi tam olarak anlaşılmadan bitkilerin genetik içeriği çiftçiler tarafından dramatik bir şekilde değiştirilmiştir. Bunun sonucu günümüzde yetiştiriciliği yapılan bitkiler yabani atalarına çok az benzemektedir. Modern biyoteknolojinin yöntemleri; faydalı özellikler üretme ve onları bir organizmadan başka bir organizmaya aktarmak için genlerin seçilmesinde ıslahçılara yardımcı olmaktadır. Bu süreç binlerce genin transferiyle ilgili olan ve yapılan değişikliklerle ilgili ıslahçılara daha fazla bilgi sağladığı için melezlemeden daha seçici ve kusursuzdur. Bir bitki veya organizmadan diğerine genetik materyal aktarma yeteneği dünyanın artan besin ihtiyacını karşılamada yeni olanaklar sağlamaktadır [2]. Örneğin, Genetik Modifiye ürünler aktarılan özelliğe bağlı olarak böcek zararına karşı bitkileri korur ve genel toprak bakterisi, Bacillus thuringiensis (Bt)'de bulunan seçilmiş genleri içerirler. Bt genomu insan sağlığına zarar vermeyen fakat bazı bitki zararlılarının larvalarına toksik olan bir proteini üretmek için bitkideki genetik bilgiyi kullanmaktadır. Bitkiye zarar veren böcekler Bt'li bitkilere zarar veremedikleri için bitkilerin verimliliği artar ve pestisit kullanımına da gerek kalmaz. Calgene şirketi 1989'da bitki biyoteknolojisi kullanılarak, raf ömrü artırılmış ilk ürün olarak Flavr Savr domateslerini piyasaya sürmüştür [3]. O zamandan beri birçok ekonomik bitkide çok sayıda özellik iyileştirilmiştir. Bugün insektisit ve pestisitlere dayanıklı veya geniş spektrumlu herbisitlere dayanıklılık kazandırılmış birçok bitki ticari olarak satılmaktadır. Virüs hastalıklarına dayanıklılık için modifiye edilmiş olan önemli ticari bitkilere; patates, kabak, salatalık, karpuz ve papaya örnek verilebilir. Bu bitkiler bağışıklığa benzeyen, çapraz koruma olarak bilinen bir mekanizma aracılığıyla virüslere dayanıklılık göstermektedir. Soya fasulyesi, mısır, kanola ve diğer tane bitkileri güvenli, geniş spektrumlu herbisitlere


Batman University International participated Science and Culture Symposium, 18-20 April 2012 Batman, TURKEY

Batman University Journal of Life Sciences, Volume 1, Number 2, (2012)

13