Sayfa:Amerika Tarihinin Ana Hatları.pdf/9

Vikikaynak, özgür kütüphane
Bu sayfa istinsah edilmiş

York'un Hudson nehri, Pennsylvania'nın, Susguehanna ve Virginia'daki Potomac nehri gibi muazzam nehirler sahil ovaları ile limanlar ve bu limanlarla Avrupa arasında bir rabıta teşkil ediyordu. Şimali Amerika'nın şark sahilindeki büyük nehirleri arasında, yalnız Kanadadaki Fransızların elinde bulunan St. Lawrence nehri kıt'anın tâ içlerine kadar giden seyrü sefere müsait bir su yolu idi. Su yolunun bu eksikliği ile Appalachian dağlarının vücuda getirdiği korkunç sed sahil ovaları mıntıkasından ileriye doğru yapılabilecek hareketlere mani oluyordu. Yalnız hafif eşyalarla seyahat eden avcılar ve tâcirler sahil mıntıkasının ötesine geçebilmişlerdi. Bundan dolayı yüz sene müddetle kolonizatörler yerleştikleri şehir ve kasabaları şark sahili boyunca dar bir saha içinde bina etmişlerdi.

İşte nüfusu, büyük yollarla kesilmiş olan, sahil mıntıkasından ilk defa şimale ve cenuba doğru dağıtan sahilin bu vaziyeti ve nehirlerdir. Kolonilerin her biri denize kendi mahreci olan müstakil topluluklardı. Bunların müstakil vaziyette olması ve ayni zamanda meskûn yerler arasında mesafeler bulunması merkezî ve birleşik bir hükûmetin inkişafına mâni oluyordu. Bu itibarla, her koloni kuvvetli benliğe sahip müstakil bir şahsiyet halini almıştı ki bu da Amerika Birleşik Devletleri tarihinin ilerdeki safhalarında «Devletler Hakkı» mefhumunun esasını teşkil etmişti. Fakat bu benlik cereyanına rağmen tâ ilk zamanlardan beri ticaret, seyrüsefer, imalât ve para meseleleri koloni hudutlarını aşmakta ve müşterek nizamat ihtiyacını meydana koymakta idi ki bu ihtiyaç da İngiltereden istiklâl kazanıldıktan sonra federasyon şeklini intaç etmiştir.

Onyedinci asırda kolonizatörlerin Amerikaya gelmesi dikkatli bir plânlama ve idare neticesi idi. Fakat bu hicret mühim masraf ve tehlikeyi de mucib olmuştu. Yeni gelenlerin denizler ötesinden, üç bin millik mesafeden buraya nakledilmeleri lâzım geliyordu. Bunların kap kacağa, elbiseye, tohuma, âlet ve edevata, yapı malzemesine, canlı hayvanlara, silâh ve cephaneye ihtiyaçları vardı. Diğer memleketlerin ve başka devirlerin kolonizasyon siyasetine aykırı olarak İngiltereden yapılan bu muhaceret, hükûmet tarafından desteklenmiyordu. Bilâkis bu husustaki teşebbüs gayri resmi gruplar veya fertler tarafından yapılıyordu. İki koloni Virginia ve Massachusetts, imtiyazlı şirketler tarafından kurulmuştu. Bu şirketlerin hususi ferdler tarafından temin edilen sermayesi koloni ahalisinin malzeme ve nakliyat ihtiyaçları ile geçinmelerine hasredilmişti. Sonradan Connecticut'ın bir parçası olan New Haven kolonisine gelince, burada hal ve vakitleri yerinde olan muhacirler ailelerinin ve adamlarının nakil ve malzeme temini işleri için bizzat para koymuşlardır.

Diğer koloniler — New Hampshire, Maine, Maryland, Carolina'lar, New Jersey ve Pennsylvania — esas itibarile İngiliz asilzadelerine veya kibar aileler mensuplarına ait bulunmakta idi.

7