esnasında, (Tebriz) de bulunan kolordu karargâhımın lâğvolunarak Sadrâzam İzzet Paşa tarafından erkân-ı harbiye-i umumiye reisliğine getirilmekliğim arzusiyle İstanbul'a celbolundum. Gelirken (Batum) depolarındaki birçok sahra Japon topları ve mermilerini iki büyük şalopeye yüklettirdim ve Reşitpaşa vapuruna bağlıyarak (Trabzon) a çıkarttım.[1]
{{metin girintisi|1em|28 Teşrinisani 334 de Reşitpaşa vapuriyle Boğaziçine girdiğimiz zaman karşılıklı İngiliz ve Fransız bayraklarının sallandığını görerek heyecana geldim, Büyükdere'de merasimle İngiliz bayrağının çekildiğini gördüğüm dakikada (Tek dağ başı mezar oluncaya kadar) mücadele ederek istiklâlimizi kurtarmağa vicdanıma karşı ahdettim ve (Ya istiklâl, ya ölüm!) diye haykırdım.[2]
29 Teşrinisani 334 (1918) Zeyrek'te Kilise Camii karşısındaki ağabeyimin evinin bahçesinde, ziyaretime gelen Harbiye Nezareti Müsteşarı en yakın aziz arkadaşım Miralay İsmet Bey'e[3] milletin istiklâlini kurtarmak için düşüncelerimi şöylece izah ettim:
(Genç kumandanların İstanbul'a toplatılması ve hususiyle beni Şarktan ayırmak büyük bir gaflet olmuştur. Beni derhal Şark'a iadeye çalış. Ben orada milleti tenvir ve onlara yardım ederek memleketin inhilâline karşı Şark'ta yeni bir millî Türk hükûmeti vücuda getirerek
Şark'ı tehlikeden kurtardıktan sonra Garp tehlikesi bertaraf edilebilir ve bu suretle mütareke hududu dahilinde kalan anavatanımız kurtulabilir. İtilâf devletlerinin harekâtı idame etmeyip bizimle mütarekeyi kabul etmelerin-
