Erzurum kongresi arzu ettiği bir nüveyi hazırlamış bulunuyordu. Ayrıca Sivasta bunu teyit fazla idi. Fakat vaktiyle âcilen bir tedbir almak lüzumuna kani olunarak bu kongrede ilân edilmişti. Şimdi bundan rücuun muvafık olmıyacağını Mustafa Kemal Paşa ve Rauf bey söyledi. Ve bilhassa Rauf bey bu hususta bana çok rica ediyordu. Sivasta ciheti mülkiye ve askeriyeden gelen şifrelere nazaran oraca dahi Erzurum kongresi kararı mevcut iken Sivas kongresine lüzum olmadığı bildiriliyordu. Sivasın haleti ruhiyesini tebdil ve orada arkadaşlarımızın emniyette kalmalarını kâfil tedbirler aldırdım. Sivas kongresinde Erzurum kongresinin 4 üncü maddesinde zikrolunan vilâyatı şarkiyeyi tehlike halindeki noktai nazarı göz önünde tutulmak şartiyle Erzurum kongresinin altıncı maddesindeki mütarekenin imza olunduğu tarihteki hududumuz dahilinde kalan aksamı vatanın kurtarılması esaslarının temini esbabının ihzarı ile meşgul olunacaktı.
4 Eylül 335 de başlayıp bir hafta devam eden kongrenin mukarreratı 12 Eylûlde berveçhiati bana bildirildi.
Bütün milletçe malûm olan mehaliki hariciye ve dahiliyenin tevlit etmiş olduğu intibahı milliden doğan kongremiz mukarreratı atiyeyi ittihaz etmiştir.
1 — Devleti Aliyei Osmaniye ile Düveli itlâfiye arasında mün'akit mütarekenamenin imza olunduğu 30 Teşrinievvel 334 tarihindeki hududumuz dahilinde kalan ve her noktayı islâm ekseriyeti kahiresiyle meskün olan memaliki mezkurede yaşıyan bülcümle anasırı islâmiye yekdiğerine karşı hürmeti mütekabile ve fedakârlık his-
